Podobnie jak hormon ACTH jest u kręgowców niezbędny do zapoczątkowania regeneracji, tak samo koniecznym warunkiem jest wnikanie odrastających włókien nerwowych z reszty narządu do powstającej blastemy, a nawet między komórki nabłonka pokrywającego ranę. Pierwsze doświadczenia w tym kierunku zostały wykonane już w 1823 r. przez T. J. Todda, a następnie przez badacza polskiego E. Godlewskiego w 1904 r. Godlewski wykazał, że u traszki zniszczenie rdzenia krę-

Powstałe w ten sposób osobniki mają zawsze tę samą płeć, a fenotypowo są one bardzo do siebie podobne nawet w najdrobniejszych szczegółach, mając m.in. takie same linie papilarne. Bliźnięta jednozarodkowe mają zazwyczaj wspólne błony płodowe (ryc. 176 B).

Rozdzielenie się jednego zarodka na dwa osobniki może jednak być czasem niezupełne. Rodzą się wówczas tzw. bracia lub siostry syjamskie (ryc. 177). Wkraczamy tutaj jednak już w dziedzinę wad rozwojowych, które omówione są w rozdziale na str. 438

Determinacja rozwoju komórki jajowej Jaja regulacyjne i mozaikowe Podstawowym problemem mechaniki rozwoju jest określenie, w jakim stopniu zdeterminowany jest rozwój zarodka w chwili, kiedy komórka jajowa zostaje zapłodniona. Cytoplazma jaja nie jest bowiem jednolita, lecz wykazuje z reguły mniej lub bardziej wyraźne zróżnicowanie (porównaj str. 300). Nasuwa się w związku z tym

DNA, włączając rekombinowany DNA, składa się z tych samych czterech nukleotydów obecnie stosowane techniki rekombinacji w łańcuchu żywnościowym nie powodują zmian w chemicznej charaktery- styce DNA (biorąc pod uwagę naturalne zróżnicowanie w sekwencji DNA) nie ma różnic w podatności rekombinowanego DNA i pozostałego DNA na hydrolizę chemiczną lub enzymatyczną przemiany produktów trawienia DNA nie zależą od pochodzenia DNA

Swego rodzaju zwieńczeniem dotychczasowych działań legislacyjnych na rzecz zagwarantowania biobezpieczeństwa jest ustawa 0 dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko . Przyjęta przed kilku miesiącami, dotychczas nie „zdawała egzaminu” praktycznej skuteczności. Podstawowym aktem prawnym, który zapewne na wiele lat wyznaczy standardy biobezpieczeństwa przy operacjach z GMO i komercjalizacji produktów GM jest wspomniana już ustawa 0 genetycznie zmodyfikowanych organizmach (por. rozdz. 14). Ustawa ta reguluje:

Ssaki nie mają zdolności odtwarzania odciętych zewnętrznych części ciała, kończyn ¦czy ogona. W porównaniu z kręgowcami niższymi, np. z płazami, cechuje je znaczne ograniczenie zdolności regeneracyjnych. Nawet u młodych osobników nie obserwujemy odrastania odciętych kończyn, choćby najbardziej obwodowych ich części. Jednak przez krótki czas po urodzeniu ssaki mają potencjalną zdolność ograniczonej regeneracji, która ujawnia się po zastosowaniu dodatkowych środków pobudzających procesy odtwórcze.

W tym kontekście wielkie znaczenie, jak się wydaje, powinna mieć „zasada przezorności” (precautionary pńnciple) będąca podstawą często omawianego przez nas Protokołu Biobezpieczeństwa. „Zasada przezorności” będzie oczywiście od-miennie definiowana w różnych społeczeństwach, uwarunkowana przez kulturę, wiedzę, filozofię i religię. Jednocześnie „zasada przezorności” jako norma prawa międzynarodowego (ściśle związana z Konwencją o bioróżnorodności i Protokołem Biobezpieczeństwa) winna być zdefiniowana, w sposób jednoznacznie wiążący dla państw sygnatariuszy. Zatem można liczyć się z tym i należy uwzględnić sytu-ację, że „zasada przezorności” będzie miała dwojakie znaczenie i interpretację: potoczną i prawną. Te dwie interpretacje mogą być rozbieżne i będą uwarunkowane społecznie.

Przy łączeniu komórek wieńca a., z mikromerami normalną larwę uzyskuje się już po dodaniu dwóch mikromerów. Wprowadzenie natomiast trzech lub czterech mikromerów powoduje redukcję pewnych struktur ektodermalnych, co świadczy

o nadmiarze wpływów wegetatywnych. Jak wiadomo z opisu doświadczeń nad potencjałem rozwojowym poszczególnych wieńców blastomerów, komórki wieńca w1 pozostawione same sobie, są zdolne poza pęcherzykiem ektodermalnym wytworzyć jedynie rudymenty jelita. Dodanie

Holtfreter zwrócił ponadto uwagę, że zarodki płazów pokryte są elastyczną błonką powierzchniową („surface coat”). Błonka ta zespala ze sobą wszystkie komórki zarodka, dzięki czemu ruchy morfogenetyczne, zachodzące niezależnie

od siebie, ulegają w pewnym stopniu zintegrowaniu. Wzajemne powiązanie komórek umożliwia także bierne przesuwanie tych rejonów, w obrębie których ruchy morfogenetyczne nie zachodzą.